De wereld verandert razendsnel. Hoe ziet ons leven er over pakweg dertig jaar uit? Leren kinderen nog met de hand schrijven? En bestaan er nog schriften, boeken, schrijvers en copywriters? Deel 4 van een gedachtenexperiment over de toekomst van het schrijven.
Het papieren boek
Als tiener had ik een eigen ‘mini-audiotoren’ met platenspeler en dubbel cassettedeck. Daar had ik lang voor gespaard. De naald op een langspeelplaat zetten en liedjes opnemen van de radio, geweldig vond ik het. Anno 2018 geniet ik van muziek via Spotify.
Zal het de boeken vergaan zoals mijn platenspeler en cassettedeck? Ik houd van de geur van papier en het omslaan van bladzijden. Ik zit ’s avonds liever met een boek op de bank dan met een e-reader. Een boekenwinkel is voor mij een van de fijnste plekken om te zijn. Toch ben ik ook nieuwsgierig naar de nieuwe vormen die zullen ontstaan. Wat zal er gebeuren met denken en communicatie, nu digitale middelen steeds belangrijker worden? Mensen houden van verhalen, dat zal niet veranderen. Maar blijven we die aan het papier toevertrouwen? Of gaan we toe naar een nieuwe generatie ‘schrijvers’, die twee- of zelfs driedimensionale werken maakt waarin beelden, geluid en virtual reality samengaan, al dan niet aangevuld met tekst? En waarin zenden plaatsmaakt voor interactie? Stel je voor dat je thuis op de bank een reisgids over Barcelona bekijkt en daarbij een virtuele wandeling over de Ramblas maakt, terwijl je computer je beelden laat zien van de drie hotels die voldoen aan jouw verblijfswensen. Te gek toch?
Natuurlijk, als papier definitief wijkt voor e-boeken, zullen de verdienmodellen in de boekenwereld behoorlijke wijzigingen ondergaan. De rol van uitgevers zal veranderen of verdwijnen, boekverkopers zullen zich wendbaar moeten tonen in de digitale revolutie. Ontwikkelingen die vergelijkbaar zijn met die in de muziekindustrie. Maar volgens mij is het tij niet meer te keren. En waarom zouden we dat eigenlijk willen? Het e-boek van de toekomst biedt ongekende nieuwe mogelijkheden.
Auteurs
Een andere interessante vraag is: wie zijn de makers van de werken van de toekomst, waarover ik het zojuist had? Zijn dat auteurs? Computers? Hoe creatief kunnen we computers maken? Als we schaakcomputers kunnen maken, waarom dan geen literatuurcomputers… Of komen werken tot stand door een co-creatie tussen mens en robot, zoals Ronald Giphart in 2017 een boek schreef samen met de robot AsiBot? Is coderen en programmeren het lezen en schrijven van de toekomst? Nemen we binnenkort afscheid van de auteur die zijn ideeën en gedachten omzet in schrifttekens, zoals we met de uitvinding van de drukpers ook het tijdperk van het monnikenwerk (kopiëren met de hand) definitief hebben afgesloten?
Verlangen
Ik heb zo’n vermoeden dat het werk van schrijvers er straks heel anders uitziet. Maar één ding zal niet veranderen: het verlangen van mensen om hun kennis, fantasieën, inzichten en hersenspinsels te delen met anderen.
In het laatste deel van deze blogserie deel ik mijn gedachten over het communicatievak in de toekomst.