De kunst van het interviewen
Interviewen vormt een belangrijk deel van mijn werk. Het is een onmisbare aanvulling op mijn eigen research en op de schriftelijke input die ik krijg. Niet zelden is het interview zelfs mijn enige bron. Daarnaast komt het regelmatig voor dat het interview niet het middel is (om informatie te verzamelen), maar het doel. Bijvoorbeeld in het geval van een geschreven portret.
Interviewen is een kunst. Zelfs met meer dan dertig jaar ervaring in the pocket is het elke keer weer een uitdaging. Net als ook geldt voor andere kunsten is het niet eenvoudig om de kunst van het interviewen te leren beheersen. De ene keer ben ik meer tevreden dan de andere keer.
Wat was ik bijvoorbeeld trots toen een Belgische expert me aan het eind van het interview dat ik met haar hield zei dat ze me een bijzonder goede interviewer vond. En wat baalde ik toen ik me laatst weer eens te veel liet meeslepen door mijn enthousiast vertellende gesprekspartner en achteraf moest vaststellen dat ik een belangrijke kritische vraag niet had gesteld.
Interviewen is een kunst. Toch heb ik er nooit een cursus of opleiding voor gevolgd. Wel heb ik in de ruim twintig jaar waarin ik als logopedist werkte veel ervaring kunnen opdoen met interviewen. In talloze intakegesprekken met patiënten of hun ouders en verzorgers probeerde ik zoveel mogelijk informatie te verzamelen om een goed beeld te krijgen van de klacht, samenhangende factoren enzovoorts. Zo’n intakegesprek is niet veel anders dan een interview. Zowel een intake als een interview zijn een gesprek met een doel. Beide vereisen ze een grondige voorbereiding en voor beide is het nodig om af te stemmen op de gesprekspartner.
Interviewen is een kunst. Voor een goed interview is veel meer nodig dan alleen het doel voor ogen houden, je goed voorbereiden en echt contact maken. Het is een voortdurend balanceren tussen empathie en kritische vragen. Tussen de taal van de ander spreken en jezelf blijven. Tussen neutraal zijn en een interviewer zijn bij wie de geïnterviewde zich op zijn gemak voelt. Tussen heldere uitgangspunten en ruimte voor het onverwachte.
Interviewen is een kunst. Er zijn handboeken, er zijn blogs met tips, er zijn workshops en trainingen. Het helpt ook om kritisch te kijken naar andere interviewers. Hoe doen zij het? Wat doe ik anders en waarom? Wat voor interviewer ben ik en wat voor interviewer wil ik zijn? Ik leer veel van interviewers als Louis Theroux, Nadia Moussaid en Janine Abbring.
Maar het belangrijkst is misschien wel: niet in de valkuil trappen van denken dat je het trucje wel beheerst. Je moet je er steeds van bewust blijven dat interviewen een kunst is. Dertig jaar ervaring met interviewen klinkt mooi, maar 'ervaring' zegt vooral iets over het verleden, niet over het nu. Ieder interview is een eerste keer.